Brand in Mokum

Het brandende Paleis voor Volksvlijt. Beeld: Stadsarchief Amsterdam

Met de beelden van gisteren van de brand in Parijs (waarbij een groot deel van het dak van de Notre Dame is verwoest) maak ik een brug naar 90 jaar geleden. Toen brak er een verwoestende brand uit in Amsterdam. Het Paleis van Volksvlijt brandde af in de nacht van 17 op 18 april in 1929. Vandaag precies 90 jaar geleden. Waar de Notre Dame hopelijk zal worden behouden is het Paleis van Volksvlijt verdwenen. Op deze plaats staat nu het gebouw van De Nederlandsche Bank.
Paleis voor Volksvlijt gebouwd van 1859-1864,
exterieur met omgeving, links het begin van de Hoogesluis,
frontaal zicht op een brug over de in 1866 gedempte Amstelgracht.


Paleis van Volksvlijt

Het paleis werd gebouwd tussen 1859 en 1864, geïnspireerd op het “Crystal Palace” in Londen (ook dit gebouw werd door brand verwoest). Het paleis van Volksvlijt werd gebouwd op het Fredericksplein in Amsterdam bij de Sarphatistraat. Dit was toen nog aan de rand van de stad. Waar het eerst diende als tentoonstellingsruimte veranderde de bestemming van het paleis gaandeweg naar een vermaak-centrum en er kwamen winkels in de later gebouwde galerij die aansloot op het hoofdgebouw. 

Ballonvaart van luchtreiziger Leon Mary bij het Paleis voor Volksvlijt
foto door Jacob Olie, 8 juli 1893

De brand

De brand die het paleis verwoestte is waarschijnlijk in de keuken ontstaan. Terwijl gedacht werd dat het paleis niet snel zou verbranden door de enorme stalen en glazen constructie ging hij toch razend snel in vlammen op. Lange tijd is de galerij blijven staan, deze was niet verwoest door de brand. Naast winkels waren er ook woningen in gevestigd. Daar woonden veel kunstenaars en schrijvers, waaronder Gerard Reve.  De galerij werd in 1961 afgebroken om plaats te maken voor De Nederlandsche Bank (DNB).

Het Paleis voor Volksvlijt gezien vanaf de Weteringschans.
Uitsnede van foto van Jacob Olie uit 1892.

Opnieuw opbouwen

Er zijn stemmen opgegaan om het Paleis van Volksvlijt opnieuw op te bouwen. Op het Fredericksplein word het gebouw van DNB nu gerenoveerd en het lijkt er daarmee op dat de plannen van W.T. Schippers die al jaren pleit voor de terugkeer van een hernieuwd Paleis van Volksvlijt op de plek van DNB, er niet meer inzit. Misschien kan het Paleis opnieuw herrijzen, dit keer weer aan de rand van de stad?

Voor de Notre Dame hoop ik op een prachtige renovatie, zodat ze weer in al haar pracht een plaats mag innemen in Parijs.

Wilt u meer lezen over de 19deeeuw? Bekijk dan mijn blog. Wilt u niets meer missen van Paulowna? Schrijf u dan in voor de nieuwsbrief. U ontvangt maximaal 2 keer per maand een nieuwsbrief van ons. 


Dit artikel is onderdeel van www.paulowna.eu